RUNA KAY

NAPAYUKUYKICHIK

Hinantinpi Qichwa masiykuna, kay chusaqlla puriq intirnit nisqata mañarikuspaymi, kunanmantapacha qamkunawan kuchka rimaykanakuspa tiqsimuyuntinman chayarqusun. Kaypiqa Qichwa kawsayninchikta, astawanraq kallpancharisun. Kusi puywa, chuya yuyay wayralla ñancharikuspa. Machunchikunapa, kuraqninchikkunapa yachayninwan kallpachaykukuspa, Apunchikkuna, Pachamamanchik munanqam qalilla purinanchikta.

Qichwa kawsayninchikrayku, maypipas, qaynapas, kunanpas, haykaqpas.

1: Qullqiyuqña kaspapas amapuni wasiykiman chayana ñanta chinkachinkichu.

2: Munaywanqa imapas atinallami, wañuypas mana wañuy.

3: Manami yanqa utirayanachu, atuqmi llallirquwasunman.

4: Ama pitapas waqachinkichu, wiqinman chayaspataq kuyay puriwaq.

CHULLPI HARAWI

Paray wichay lluqllapa apamusqan rumi,

ñan patapi mana rumichay atina,

purikuqkuna mitkachiq rumi.

Sapa paraptin sunquyki muyuchiq,

Mana munaptiykipas chakiyki kallkayachiq,

Qamtaqsi mayu kanki, ñuqataq tuytuq rumi kasaq:

Maymanchá apawanki,

chaymanchá qatisqayki,

Ichari maypichá saqiwanki,

chaypichari suyasqayki.




martes, 31 de diciembre de 2013

SACHA IMAYMANA QUKUQ


THE GIVING TREE
Qillqaq: Shel SilverStein. 1964. Harper & Row, Publisher. New York, Evanston, and London
Qichwaman tikraq: Willkaruna

Nicky wawapaq qillqasqa

Uk kutis huk sacha kasqa
payqa uk uchuy wawachata munakuq.

sapa punchawsi wawaqa chay sachaman rin.
chaypi rapinkunata huñuspa
maskaypachata rurakuspa sachasachaq qapaq kamachiqninman pukllaq.

wawaqa sachaman kurkunta lluqarquspa,
rapinkunanta wikchuykakamuq pukllaspa.
rurusqantapas mikuq.
paykunaqa paka pakapipas pukllakuqku .

saykurquspapas, payqa llantunpi puñukuq.
wawaqa sachata sinchitapuni munakuq,
sachaqa munasqa kawsakuq.

ichaqa unaymanta…
wawaqa wiñarqapuspa machuyarqapun,
sachataq sapanllanña qipakuq,

unaymanta uk punchaw wawaqa waynaña sachaman kutin,
sachaqa nin: hamuy, waway, hamuy kurkuyman wichakuy, chaymanta chaquyniyta urmaykamuy, ruruyta mikukuy, llantuypi pukllakuy, kusi kakuy.

Ñuqaqa hatunñam kani wichanaypaqpas, pukllanaypaqpas, nin wawaqa.
Ñuqaqa imaymana rantikuyta munani, allin kanaypaq,
Ñuqaqa qullqichata munani.
Qam quwankimanchu qullqita,

Pampachaway, nin sachaqa, ichaqa manam qullqiy kapuwanchu,
Ñuqaqqa rapillay, rurullaymi kapuwan,
Hurquy ruruyta, waway, apay llaqtaman qatumunaykipaq,
Chaywan qullqiyuq kanki, kusi kanki.

Hinata wawaqa ruran, sachaman wichan, rurunkunata pallarqamun, chayta apaykukun qatumunanpaq.
Chaywan sachaqa kusilla.

Chaymanta wawaqa unay pacha chinkarpan,
Sachataq llakisqalla.

Chayllamansi uk punchaw wawaqa kutirqamun,
Sachaqa wañuywañuy kusi, payqa nin: hamuy waway, wichay sachayman, chaymanta chaquyniyta urmaykamuy, kusi kay.

Ñuqaqa pasaq llamkanayuq kachkani wichanaypaq,  nin wawaqa,
Ñuqaqa warmita munani, ñuqaqa wawakunata munani, chaypaq wasita munani,
Manachu wasita quwankiman.

Manam wasiyqa kapuwanchu nin sacha,
Sachasacham ñuqapa wasiyqa,
Ichaqa rapiykunata kuchuspa chaywan wasita rurakamuy,
Chaywan kusi kay,

Chay wawaqa rapinkunata kuchurqarispa wasi rurakunanpaq apaykukun,
Sachaqa kusisqa,

Ichaqa kaqmanta wawaqa unaypacha chinkarqapullantaq,
Chaymanta kutirqamuptin sachaqa kusirikullantaq,
Payqa pisi kallpallawanña riman:
Hamuy waway, ninrillanpi, hamuy pukllakuy, nin,
Ñuqapas saykusqa machuñam kani pukllanaypaq, nin wawaqa,
Ñuqaqa uk wamputa munani chaypi kaymanta karuman ripunaypaq nin,
Quwankimanchu uk wamputa,

Wituy kurkuyta, chaymanta wamputa rurarqukuy, nin sachaqa,
Chaywan karuta ripuspa, kusi kay,

Chay wawaqa sachata witurparin,
Wamputa rurarqukuspa karuta ripun,

Sachaqa kusillapuni chaywanpas,
Ichaqa mana chiqaychu,

Unaymantaña wawaqa kaqmanta kutirqamullantaq,
Pampachaway waway, nin sachaqa,
ichaqa mana imaypas kanchu qamman qunaypaq nin,

Ruruykunapas tukukapun,
Kiruykunaqa manañam allinñachu rurukuna kachunaypaq, nin wawaqa,

Manam kapuwanñachu chaquykunapas, nin sacha,
Manañam pukllawaqñachu chaypi,

Machuñam kakuni chaykunapi pukllanaypaq, nin wawaqa,
Manañam kanchu kurkuykunapas,
Manañam lluqanaykipaq kanchu,

Saykusqañam kani wichanaypaq, nin wawaqa,

Pampachaway nin sachaqa,
Maytachá munayman imallatapas qunaypaq,
Ichaqa manaña imaypas kanchu,
Ñuqaqa machullaña kani, pampachaway

Ñuqaqa manam kunanqa askatañachu munani, nin wawaqa,

Mana kuyuriq machu tiyanaykipaq, samakunaykipaq,
Ñuqaqa may saykusqaña kani, arí, nin sachaqa,
Atisqanmanhina ñakay sayaparikuspa,
Arí, chayna machuqa allinmi kani tiyakunaykipaq, samakunaykipaq,
Hamuy waway, tiyakuy,
Tiyakuy, samakuy,

Chayta wawaqa ruran,
Sachataq kusilla kakun,
Tukukun,




No hay comentarios:

Publicar un comentario